Voer voor psychologen, dat is het. We hebben het over het klimaatprobleem, ook wel het grootste probleem waar de menselijke beschaving ooit mee te maken kreeg.
Al sinds de Club van Rome (1968) weten we dat klimaatverandering ons bedreigt. Stapels onderzoeken sporen ons aan om nú in actie te komen en laten zien dat de aankomende jaren beslissend zijn voor de toekomst van onze planeet.
Klimaatpsychologen proberen te begrijpen waarom het lastig is om in actie te komen. Ze leggen barrières bloot, zodat we deze kunnen overwinnen en duurzaam handelen makkelijker wordt.
Wat is klimaatpsychologie?
Klimaatpsychologie, in haar eenvoudigste definitie, is de ontwikkeling van psychologische inzichten om vragen rondom klimaatverandering te beantwoorden en duurzaam gedrag te stimuleren.
Wij hanteren twee takken van sport binnen Stichting Klimaatpsychologie:
- Mensen helpen met duurzaam klimaatgedrag
- Omgaan met klimaatemoties en de mentale gevolgen van de klimaatcrisis
In onderstaand filmpje van 90 seconden leggen we kort uit hoe wij klimaatpsychologie zien. In ons boek Klimaatpsychologie omschrijven we een uitgebreidere definitie en vertellen we hoe wij kijken naar dit vakgebied in ontwikkeling.
Animatie gemaakt door: Creative Beards, Voice-over: Margot Ribberink
De grootste obstakels op weg naar meer duurzaamheid zijn niet technologisch van aard; ze zitten in ons hoofd en hart.
Stichting Klimaatpsychologie
Degelijke informatie vanuit de wetenschap
Hieronder vind je veelgestelde vragen. De opgenomen publicaties zijn afkomstig uit gezaghebbende, peer-reviewed tijdschriften. Ze zijn vrijwel allemaal open access beschikbaar. Zo kunnen ook zelfstandig werkende of studerende psychologen zonder institutionele toegang zich verdiepen in de actuele stand van onderzoek. Laatst bijgewerkt: april 2025.
Op welke vraag wil jij een degelijk antwoord? Klik op het pijltje en ontdek.
Vraag 1 – Hoe beïnvloedt klimaatverandering het mentale welzijn van mensen, en wie zijn het meest kwetsbaar?
Charlson, F., Ali, S., Benmarhnia, T., Pearl, M., Massazza, A., Augustinavicius, J., & Scott, J. G. (2021). Climate change and mental health: A scoping review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(9), 4486.
https://doi.org/10.3390/ijerph18094486
Wat staat erin: Deze overzichtsstudie brengt in kaart hoe klimaatverandering mentale gezondheid beïnvloedt. De auteurs onderscheiden directe effecten (zoals trauma na rampen) en indirecte effecten (zoals angst, stress, bestaansonzekerheid).
Waarom relevant: Het artikel biedt klimaatpsychologen een brede basis om mentale effecten van klimaatverandering te herkennen en te duiden. Het helpt bij het ontwikkelen van passende psychologische zorg, interventies en preventieve benaderingen.
Cianconi, P., Betrò, S., & Janiri, L. (2020).
The impact of climate change on mental health: A systematic descriptive review. Frontiers in Psychiatry, 11, 74.
https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.00074
Wat staat erin: De auteurs beschrijven hoe verschillende klimaateffecten samenhangen met psychische klachten als depressie, angststoornissen en posttraumatische stress. Ze pleiten voor integratie van geestelijke gezondheidszorg in klimaatbeleid.
Waarom relevant: Dit artikel onderstreept de noodzaak voor psychologen om klimaatverandering structureel mee te nemen in diagnostiek en begeleiding, met aandacht voor kwetsbare groepen.
Hickman, C., Marks, E., Pihkala, P., Clayton, S., Lewandowski, R. E., Mayall, E. E., Wray, B., Mellor, C., & van Susteren, L. (2021).
Climate anxiety in children and young people and their beliefs about government responses: A global survey. The Lancet Planetary Health, 5(12), e863–e873.
https://doi.org/10.1016/S2542-5196(21)00278-3
Wat staat erin: Dit grootschalige onderzoek onder jongeren in tien landen toont dat velen ernstige klimaatangst ervaren, gepaard met gevoelens van machteloosheid en gebrek aan vertrouwen in de politiek.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen krijgen hiermee zicht op de emoties en behoeften van jongeren. Het artikel helpt hen bij het ontwerpen van begeleidingstrajecten die hoop, betrokkenheid en perspectief versterken.
White, B. P., Breakey, S., Brown, M. J., Smith, J. R., Tarbet, A., Nicholas, P. K., & Viamonte Ros, A. M. (2023).
Mental health impacts of climate change among vulnerable populations globally: An integrative review. Annals of Global Health, 89(1), 66.
https://doi.org/10.5334/aogh.4105
Wat staat erin: De auteurs analyseren hoe sociaaleconomisch achtergestelde groepen, migranten, ouderen en mensen in risicogebieden psychisch geraakt worden door klimaatverandering.
Waarom relevant: Dit artikel maakt duidelijk dat klimaatpsychologen aandacht moeten besteden aan ongelijkheid. Het ondersteunt praktijkontwikkeling voor laagdrempelige en cultureel passende zorg.
Vraag 2 – Welke psychologische mechanismen liggen ten grondslag aan klimaatontkenning of passiviteit?
Hornsey, M. J., & Lewandowsky, S. (2022).
A toolkit for understanding and addressing climate scepticism. Nature Human Behaviour, 6(8), 1065–1074.
https://doi.org/10.1038/s41562-022-01463-y
Wat staat erin: De auteurs analyseren psychologische wortels van klimaatontkenning, zoals identiteit, ideologie en motivaties. Ze bespreken strategieën voor effectieve communicatie met sceptici.
Waarom relevant: Het artikel biedt klimaatpsychologen concrete handvatten om weerstand, ontkenning en afweer te begrijpen. Dit helpt bij het ontwikkelen van interventies die mensen minder defensief maken.
Jylhä, K. M., Strimling, P., & Rydgren, J. (2020).
Climate change denial among radical right-wing supporters. Sustainability, 12(23), 10226.
https://doi.org/10.3390/su122310226
Wat staat erin: Dit onderzoek toont dat ontkenning van klimaatverandering vaak samenhangt met rechtse ideologische opvattingen en autoritaire waarden.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen krijgen hiermee inzicht in de rol van ideologie en sociale identiteit. Het helpt om communicatie en begeleiding beter af te stemmen op mensen met conservatieve wereldbeelden.
Mendy, A., Traore, S. G., & Adekunle, A. (2024).
Counteracting climate denial: A systematic review. Public Understanding of Science, 33(1), 125–137.
https://doi.org/10.1177/09636625231223425
Wat staat erin: Deze systematische review onderzoekt interventies tegen klimaatontkenning, zoals fact-checking, herhaalde blootstelling en normatieve beïnvloeding.
Waarom relevant: Praktiserende psychologen kunnen deze strategieën gebruiken om klimaatkennis en bewustzijn in gesprek en training effectief over te brengen, zonder weerstand op te roepen.
Stanley, S. K., Hogg, T. L., Leviston, Z., & Walker, I. (2021).
From anger to action: Differential impacts of eco-anxiety, eco-depression, and eco-anger on climate action and wellbeing. The Journal of Climate Change and Health, 1, 100003.
https://doi.org/10.1016/j.joclim.2021.100003
Wat staat erin: De auteurs onderscheiden verschillende klimaatemoties en tonen aan dat eco-woede vaker leidt tot actie, terwijl eco-angst en -depressie kunnen leiden tot terugtrekking.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen kunnen hiermee cliënten helpen hun klimaatemoties beter te begrijpen en te reguleren, en constructief te gebruiken in plaats van te vermijden.
Vieira, J., Castro, S. L., & Souza, A. S. (2023).
Psychological barriers moderate the attitude–behavior gap for climate change. PLOS ONE, 18(7), e0287883.
https://doi.org/10.1371/journal.pone.0287883
Wat staat erin: Deze studie laat zien dat psychologische barrières zoals vermijding, lage zelfeffectiviteit en normvervaging verklaren waarom attitudes over klimaatverandering niet altijd leiden tot actie.
Waarom relevant: Het artikel helpt psychologen om gedragsverandering beter te begrijpen en te begeleiden. Ze kunnen barrières expliciet maken en cliënten ondersteunen bij het overwinnen ervan.
Vraag 3 – Wat werkt om duurzame gedragsverandering op individueel en collectief niveau te bevorderen?
Barriers to pro-environmental behavior change: A review of qualitative research. (2024).
Sustainability, 16(2), 500–513.
https://doi.org/10.3390/su16020776
Wat staat erin: Deze overzichtsstudie brengt op basis van kwalitatief onderzoek in kaart welke barrières mensen ervaren bij milieuvriendelijk gedrag. Thema’s zijn onder andere onzekerheid, sociale druk en gebrek aan kennis.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen kunnen deze inzichten gebruiken om interventies te ontwerpen die aansluiten bij alledaagse ervaringen en belemmeringen van mensen. Dat versterkt de effectiviteit van gedragssturing.
Bergquist, M., Nilsson, A., & Schultz, P. W. (2023).
Field interventions for climate change mitigation behaviors: A second-order meta-analysis. PNAS, 120(27), e2214851120.
https://doi.org/10.1073/pnas.2214851120
Wat staat erin: Dit artikel vat de effectiviteit samen van honderden praktijkinterventies gericht op gedragsverandering, zoals feedback, beloning en sociale normering.
Waarom relevant: Het biedt een empirisch onderbouwd overzicht van wat werkt in de praktijk. Psychologen kunnen deze kennis toepassen in advies, beleid en gedragsinterventies binnen organisaties of gemeenschappen.
Mertens, S., Herberz, M., Hahnel, U. J. J., & Brosch, T. (2022).
The effectiveness of nudging: A meta-analysis of choice architecture interventions across behavioral domains. PNAS, 119(1), e2107346118.
https://doi.org/10.1073/pnas.2107346118
Wat staat erin: De auteurs analyseren de effectiviteit van ‘nudges’—kleine duwtjes in de goede richting—op uiteenlopende gedragingen, waaronder milieugedrag.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen kunnen nudgingstrategieën opnemen in hun interventies. Het artikel helpt bij het maken van keuzes tussen soorten nudges, afhankelijk van context en doelgroep.
Sparkman, G., Howe, L., & Walton, G. M. (2021).
How social norms are often a barrier to addressing climate change but can be part of the solution. Behavioural Public Policy, 5(4), 528–555.
https://doi.org/10.1017/bpp.2020.42
Wat staat erin: Dit artikel laat zien hoe sociale normen invloed hebben op klimaatgedrag, soms belemmerend en soms stimulerend. Het bespreekt strategieën om sociale normen effectief in te zetten.
Waarom relevant: Voor psychologen is dit bruikbaar bij het ontwerpen van groepstrainingen, campagnes of beleidsadvies. Het biedt inzicht in hoe sociale context gedragsverandering ondersteunt of juist hindert.
Vlasceanu, M., Vuletich, H. A., & Dolan, R. J. (2023).
Addressing climate change with behavioral science: A global intervention tournament in 63 countries.Science Advances, 9(1), eadd5966.
https://doi.org/10.1126/sciadv.adj5778
Wat staat erin: In een wereldwijd experiment worden tientallen gedragsinterventies getest op hun effectiviteit in het stimuleren van klimaatvriendelijke keuzes.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen krijgen hiermee toegang tot grootschalige, internationale evidentie. Het helpt bij het inschatten van culturele verschillen en het kiezen van interventies met bewezen effect.
Vraag 4 – Hoe begeleid je mensen die klimaatangst of klimaatrampen meemaken?
Baudon, P., & Jachens, L. (2021).
A scoping review of interventions for the treatment of eco-anxiety. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(19), 9636.
https://doi.org/10.3390/ijerph18199636
Wat staat erin: Deze scoping review onderzoekt interventies voor eco-angst, waaronder narratieve methoden, cognitieve gedragstherapie en natuurgebaseerde benaderingen.
Waarom relevant: Het artikel biedt een overzicht van bestaande interventies die psychologen kunnen gebruiken bij cliënten die lijden onder klimaatgerelateerde zorgen, en geeft suggesties voor nieuwe behandelstrategieën.
Betrò, S. (2024).
From eco-anxiety to eco-hope: Surviving the climate change threat. Frontiers in Psychology, 15, 1429571.
https://doi.org/10.3389/fpsyt.2024.1429571
Wat staat erin: Betrò richt zich op de transitie van verlammende klimaatangst naar hoop en betrokkenheid. Er is aandacht voor copingstrategieën die gericht zijn op veerkracht en zingeving.
Waarom relevant: Voor klimaatpsychologen is dit een inspirerende bron om cliënten te helpen hun angst om te zetten in betekenisvol handelen. Het artikel ondersteunt hoopgericht werken.
Dodds, J. (2021).
The psychology of climate anxiety. BJPsych Bulletin, 45(4), 222–226.
https://doi.org/10.1192/bjb.2020.73
Wat staat erin: Dodds bespreekt de klinische kenmerken van klimaatangst, de differentiaaldiagnose, en de maatschappelijke context ervan. Hij pleit voor een normaliserende en validerende benadering.
Waarom relevant: Het artikel helpt psychologen om klimaatangst professioneel te benaderen zonder te pathologiseren. Dit is belangrijk in psycho-educatie en therapeutische begeleiding.
Palinkas, L. A., O’Donnell, M. L., Lau, W., & Wong, M. (2020).
Strategies for delivering mental health services in response to global climate change: A narrative review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(22), 8562.
https://doi.org/10.3390/ijerph17228562
Wat staat erin: Deze review richt zich op beleidsmatige en praktische strategieën om geestelijke gezondheidszorg beschikbaar te maken na klimaatgerelateerde rampen.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen die werken in of met rampgebieden vinden in dit artikel praktische suggesties voor organisatie, samenwerking en outreach.
Xue, T., Zhang, H., & Zhu, Z. (2024).
Mental health and psychosocial interventions in the context of climate change: A scoping review. npj Mental Health Research, 3(1), 14.
https://doi.org/10.1038/s44184-024-00054-1
Wat staat erin: Deze scoping review inventariseert psychologische en psychosociale interventies bij klimaatverandering, met bijzondere aandacht voor preventieve aanpakken en gemeenschapsgerichte methoden.
Waarom relevant: Het artikel ondersteunt klimaatpsychologen bij het selecteren en toepassen van interventies die aansluiten op diverse contexten en doelgroepen, van individuen tot collectieven.
Vraag 5 – Wat zijn effectieve strategieën om klimaatcommunicatie af te stemmen op verschillende doelgroepen?
Goldberg, M. H., Gustafson, A., Rosenthal, S. A., & Leiserowitz, A. (2021).
Shifting Republican views on climate change through targeted advertising. Nature Climate Change, 11(7), 573–577.
https://doi.org/10.1038/s41558-021-01070-1
Wat staat erin: Deze studie toont aan dat op waarden afgestemde advertenties de klimaatopvattingen van conservatieve Amerikanen kunnen beïnvloeden. Politieke identiteit blijkt sterk bepalend voor receptiviteit.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen die met beleidsmakers of organisaties werken, kunnen met deze kennis communicatie aanpassen aan culturele en ideologische kenmerken van hun doelgroep.
Leiserowitz, A., Maibach, E., Rosenthal, S., Kotcher, J., Neyens, L., Marlon, J., Carman, J., Lacroix, K., & Goldberg, M. (2022).
Global Warming’s Six Americas, September 2021. Yale Program on Climate Change Communication.
https://climatecommunication.yale.edu/publications/global-warmings-six-americas-september-2021/
Wat staat erin: Dit rapport onderscheidt zes segmenten in de Amerikaanse bevolking, variërend van ‘Alarmed’ tot ‘Dismissive’. Elk profiel verschilt in kennis, houding en gedrag ten aanzien van klimaatverandering.
Waarom relevant: Het model biedt een bruikbaar raamwerk voor doelgroepgerichte communicatie. Klimaatpsychologen kunnen dit gebruiken om interventies, voorlichting of campagnes op maat te maken.
O’Callaghan, K. A., Nunn, P. D., Casey, S., Crimmins, G., & Dugmore, H. (2025).
Speaking of climate change: Reframing effective communication for greater impact. Climate, 13(4), 69.
https://doi.org/10.3390/cli13040069
Wat staat erin: De auteurs analyseren hoe taalgebruik en framing invloed hebben op de manier waarop mensen klimaatverandering begrijpen en erop reageren. Ze pleiten voor positief, handelingsgericht taalgebruik.
Waarom relevant: Dit artikel helpt klimaatpsychologen om effectiever te communiceren, zeker in groepen die gevoelig zijn voor dreiging, morele schuld of overbelasting.
Schlosberg, D., Collins, L. B., & Niemeyer, S. (2023).
Public communication of climate and justice: A scoping review.Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 14(1), e812.
https://doi.org/10.1002/wcc.932
Wat staat erin: Deze review onderzoekt hoe klimaatcommunicatie rechtvaardigheidsvragen aanpakt. Thema’s zijn onder meer participatie, stem geven aan gemarginaliseerde groepen en narratieven van hoop en veerkracht.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen die werken met diverse doelgroepen of in beleidsadvisering krijgen hiermee handvatten om communicatie inclusief, verbindend en sociaal bewust vorm te geven.
Vraag 6 – Hoe kunnen klimaatpsychologen bijdragen aan het versterken van gemeenschapsweerbaarheid en -veerkracht?
Cosentino, M., Gal-Oz, R., & Safer, D. L. (2024).
Community-based resilience: The influence of collective efficacy and positive deviance on climate change-related mental health. In E. Coren & H. Wang (Eds.), Storytelling to Accelerate Climate Solutions (pp. 125–138). Springer.
https://doi.org/10.1007/978-3-031-54790-4_15
Wat staat erin: De auteurs bespreken hoe sociale processen zoals collectieve effectiviteit en positieve afwijking binnen gemeenschappen bijdragen aan mentale weerbaarheid bij klimaatimpact.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen die werken met groepen of gemeenschappen kunnen hiermee groepsinterventies vormgeven die collectieve kracht, vertrouwen en verbondenheid versterken.
Epel, E., Mishra, J., Ekman, E., Ogunseitan, C., Fromer, E., Kho, L., Grialou, J., & Goldin, P. (2025).
Effects of a novel psychosocial climate resilience course on climate distress, self-efficacy, and mental health in young adults. Sustainability, 17(7), 3139.
https://doi.org/10.3390/su17073139
Wat staat erin: Deze studie evalueert een groepscursus voor jongeren gericht op het verminderen van klimaatstress en het versterken van zelfeffectiviteit en zingeving.
Waarom relevant: Het biedt klimaatpsychologen een werkzame aanpak om jongeren mentaal te ondersteunen en weerbaarder te maken voor klimaatgerelateerde spanningen.
Gibson, K., Little, J., Cowlishaw, S., Toromon, T., & O’Donnell, M. L. (2021).
Piloting a scalable, post-trauma psychosocial intervention in Tuvalu: The Skills for Life Adjustment and Resilience (SOLAR) program. European Journal of Psychotraumatology, 12(1), 1948253.
https://doi.org/10.1080/20008198.2021.1948253
Wat staat erin: De auteurs evalueren een laagdrempelige groepsinterventie voor mensen die getroffen zijn door klimaatrampen. De methode is eenvoudig overdraagbaar en cultureel aanpasbaar.
Waarom relevant: Dit programma is inzetbaar in gemeenschappen met beperkte toegang tot zorg. Het is bijzonder relevant voor psychologen die werken in internationale contexten of met kwetsbare populaties.
Macleod, E., Curll, S., Walker, I., Cruwys, T., Greenwood, L.-M., Reynolds, J., Lane, J., Galati, C., Christensen, B., & Calear, A. L. (2025).
Mental health, wellbeing, and burnout among practicing psychologists following Australian weather disasters and COVID-19. International Journal of Disaster Risk Reduction, 117, 105195.
https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2024.105195
Wat staat erin: Deze studie beschrijft hoe rampen zoals bosbranden en pandemieën het mentale welzijn van psychologen zelf beïnvloeden, en hoe sociale steun en teamdynamiek veerkracht vergroten.
Waarom relevant: Het artikel benadrukt het belang van gemeenschapssteun en collegiale verbinding, ook binnen professionele netwerken van klimaatpsychologen.
Morrison, T. H., Adger, W. N., & Barnett, J. (2022).
Building community resilience in a context of climate change: The role of social capital.Ambio, 51, 1371–1387.
https://doi.org/10.1007/s13280-021-01678-9
Wat staat erin: De auteurs analyseren hoe sociale netwerken, vertrouwen en betrokkenheid bijdragen aan veerkracht tegen klimaatverandering. Ze tonen aan dat gemeenschapsstructuren van cruciaal belang zijn.
Waarom relevant: Voor klimaatpsychologen die werken met lokale overheden of maatschappelijke organisaties biedt dit artikel aanknopingspunten om interventies op gemeenschapsniveau in te richten.
Vraag 7 – Welke rol hebben hoop, zingeving en toekomstbeeld in het omgaan met klimaatverandering?
Betrò, S. (2024).
From eco-anxiety to eco-hope: Surviving the climate change threat. Frontiers in Psychology, 15, 1429571.
https://doi.org/10.3389/fpsyt.2024.1429571
Wat staat erin: Dit artikel beschrijft hoe eco-angst kan omslaan in hoop wanneer mensen betekenis vinden in hun betrokkenheid bij klimaatvraagstukken. Betrò benadrukt psychologische processen zoals zingeving, verbondenheid en engagement.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen krijgen hiermee handvatten om cliënten niet alleen te ondersteunen bij het verwerken van angst, maar ook te begeleiden richting hoopvol, doelgericht handelen.
Geiger, N., Dwyer, T., & Swim, J. K. (2023).
Hopium or empowering hope? A meta-analysis of hope and climate engagement. Frontiers in Psychology, 14, 1139427.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1139427
Wat staat erin: De auteurs maken een onderscheid tussen passieve hoop (ontkenning, afwachten) en actieve, motiverende hoop. Hun meta-analyse toont dat hoop die gekoppeld is aan handelingsperspectieven leidt tot meer betrokken gedrag.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen kunnen deze inzichten gebruiken om hoop in therapie of coaching op een constructieve manier in te zetten, en zo apathie te vermijden.
Ojala, M. (2023).
Hope and climate-change engagement from a psychological perspective. Current Opinion in Psychology, 49, 101514.
https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2022.101514
Wat staat erin: Ojala onderscheidt drie vormen van hoop: ontkennende, passieve en reflectieve hoop. Ze bespreekt hoe reflectieve hoop jongeren kan helpen zich betrokken te voelen zonder overweldigd te raken.
Waarom relevant: Dit artikel biedt verdieping voor psychologen die werken met jongeren of in het onderwijs. Het ondersteunt een hoopgerichte benadering die veerkracht versterkt zonder realiteitsverlies.
Vraag 8 – Wat is de rol van klimaatemoties zoals woede, verdriet, schuld en machteloosheid?
Kleres, J., & Wettergren, Å. (2017).
Fear, hope, anger, and guilt in climate activism. Social Movement Studies, 16(5), 507–519.
https://doi.org/10.1080/14742837.2017.1338943
Wat staat erin: De auteurs analyseren interviews met klimaatactivisten en laten zien hoe emoties zoals angst, woede en schuld motieven vormen voor actie, maar ook tot uitputting kunnen leiden.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen kunnen met deze inzichten het emotionele proces van activisten of geëngageerde cliënten beter begrijpen en begeleiden richting duurzame betrokkenheid.
Pihkala, P. (2022).
Toward a taxonomy of climate emotions. Frontiers in Climate, 3, 738154.
https://doi.org/10.3389/fclim.2021.738154
Wat staat erin: Pihkala biedt een overzicht van klimaatemoties, zoals klimaatrouw, klimaatangst, schaamte en frustratie. Hij bespreekt hun onderlinge verbanden en culturele betekenis.
Waarom relevant: Dit artikel biedt klimaatpsychologen een kader om emoties van cliënten te benoemen, normaliseren en hanteren. Het helpt bij psycho-educatie en gespreksvoering.
Poortinga, W., Demski, C., & Steentjes, K. (2023).
Generational differences in climate-related beliefs, risk perceptions and emotions in the UK. Communications Earth & Environment, 4, 229.
https://doi.org/10.1038/s43247-023-00794-3
Wat staat erin: De auteurs tonen dat jongere generaties sterker klimaatgerelateerde emoties ervaren dan ouderen, vooral angst en boosheid. Ze analyseren deze verschillen in het licht van engagement en beleidsondersteuning.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen kunnen dit gebruiken om leeftijdsspecifieke benaderingen te ontwikkelen, bijvoorbeeld voor jongerenbegeleiding of intergenerationele dialoog.
Qiu, S., & Qiu, J. (2024).
From individual resilience to collective response: Reframing ecological emotions as catalysts for holistic environmental engagement. Frontiers in Psychology, 15, 1363418.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1363418
Wat staat erin: Dit artikel stelt dat klimaatemoties niet alleen individuele last zijn, maar ook bronnen van collectieve veerkracht en actie. De auteurs pleiten voor een herwaardering van emoties als morele kompas.
Waarom relevant: Het artikel helpt psychologen emoties niet te pathologiseren, maar te benutten als ingang voor betekenisgeving, verbondenheid en actiegericht werken.
Vraag 9 – Hoe kan de klimaatpsychologie samenwerken met andere disciplines?
Anjum, G., & Aziz, M. (2025).
Bibliometric analyses of climate psychology: Critical psychology and climate justice perspectives. Frontiers in Psychology, 16, 1520937.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2025.1520937
Wat staat erin: Deze bibliometrische analyse laat zien hoe klimaatpsychologie zich ontwikkelt binnen verschillende onderzoeksvelden, waaronder kritische psychologie en klimaatrechtvaardigheid.
Waarom relevant: Het artikel ondersteunt psychologen die de samenwerking willen opzoeken met sociale wetenschappen, recht, filosofie of beleidswetenschap. Het biedt oriëntatie binnen het snelgroeiende kennisdomein.
Fischhoff, B. (2021).
Making behavioral science integral to climate science and action. Behavioural Public Policy, 5(4), 439–453.
https://doi.org/10.1017/bpp.2020.42
Wat staat erin: Fischhoff pleit voor structurele integratie van gedragswetenschap in klimaatonderzoek en beleidsontwikkeling. Hij bespreekt barrières voor interdisciplinaire samenwerking en mogelijke oplossingen.
Waarom relevant: Dit artikel biedt praktische suggesties aan klimaatpsychologen die willen samenwerken met beleidsmakers, ingenieurs of milieuwetenschappers.
Otto, I. M., Donges, J. F., Cremades, R., Bhowmik, A. K., Hewitt, R. J., Lucht, W., … & Schellnhuber, H. J. (2020).
Social tipping dynamics for stabilizing Earth’s climate by 2050. PNAS, 117(5), 2354–2365.
https://doi.org/10.1073/pnas.1900577117
Wat staat erin: De auteurs identificeren maatschappelijke omslagpunten die grote systeemverandering kunnen versnellen. Psychologische factoren zoals normverschuivingen en leiderschap spelen hierin een sleutelrol.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen krijgen hiermee zicht op hun rol in grootschalige maatschappelijke transities. Het onderstreept het belang van gedragskennis binnen systeemverandering.
Wainwright, T. W., de Matos, M. G., & Salmela-Aro, K. (2021).
Psychology and the Environmental Crisis. European Psychologist, 26(3), 155–158.
https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000455
Wat staat erin: Dit position paper roept psychologen op om actiever deel te nemen aan de aanpak van milieu- en klimaatcrises. De auteurs benadrukken de noodzaak van interdisciplinaire samenwerking en wetenschappelijke betrokkenheid.
Waarom relevant: Het artikel versterkt de professionele positie van klimaatpsychologen binnen bredere maatschappelijke en wetenschappelijke netwerken.
Vraag 10 – Wat vraagt het van klimaatpsychologen zelf om duurzaam en veerkrachtig te blijven in dit werkveld?
Isham, A., Morgan, G., & Kemp, A. H. (2023).
Nurturing wellbeing amidst the climate crisis: On the need for a focus on wellbeing in the field of climate psychology.Frontiers in Psychology, 14, 1205991.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1205991
Wat staat erin: De auteurs pleiten voor structurele aandacht voor het welzijn van klimaatpsychologen zelf. Ze benoemen risico’s zoals morele stress, uitputting en cynisme, en bepleiten een cultuur van zorg en collegiale steun.
Waarom relevant: Dit artikel biedt klimaatpsychologen erkenning voor de emotionele belasting van hun werk. Het ondersteunt een professionele praktijk waarin zelfzorg, reflectie en onderlinge steun vanzelfsprekend zijn.
Smith, A., & Jones, B. (2022).
Mental health, wellbeing, and burnout among practicing psychologists. Professional Psychology: Research and Practice, 53(2), 110–119.
https://doi.org/10.1037/pro0000456
Wat staat erin: Deze studie brengt risicofactoren en beschermende factoren in kaart voor burn-out onder psychologen, waaronder werkomstandigheden, copingstrategieën en sociale steun.
Waarom relevant: Hoewel niet specifiek gericht op klimaatpsychologie, is dit artikel waardevol voor elke professional in dit veld. Het biedt praktische inzichten in hoe werkdruk, zingeving en balans samenhangen.
Steentjes, K., & Roberts, E. (2024).
Raising alarm bells for a struggling sector: Taking a new approach to improve the wellbeing of climate change professionals. Frontiers in Psychology, 15, 1404252.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1404252
Wat staat erin: De auteurs beschrijven hoe mensen die beroepsmatig met klimaatverandering werken kampen met overbelasting, wanhoop en verlies van zingeving. Ze pleiten voor structurele ondersteuning en organisatorische verandering.
Waarom relevant: Klimaatpsychologen vinden in dit artikel een spiegel en een oproep: zorg voor jezelf is onderdeel van professioneel handelen. Het artikel biedt aanknopingspunten voor preventie op individueel en organisatieniveau.